‘Het nieuwe werken in een nieuw normaal’. Deze termen klinken ons vandaag de dag niet meer gek in de oren. Er is het afgelopen jaar veel veranderd in de manier waarop we werken. Het overgrote deel werkt vanuit huis, meetings zijn grotendeels online en we reizen aanzienlijk minder. We hebben gezien dat organisaties snel kunnen veranderen als de urgentie hoog is. Wat betekent dit voor een nieuwe duurzame werkwijze van organisaties? Versnellen de gewijzigde omstandigheden de duurzame aanpak in het werk?
OchtendMensen-adviseurs Jill Ober en Sanne Steggerda gingen in gesprek met Aniek Janssen, adviseur Leadership and Change, en Fay van Zeijl, adviseur duurzaamheid bij TwynstraGudde. Samen kwamen zij tot drie nieuwe inzichten en drie tips die deze tijd biedt in het verduurzamen van organisaties.
Drie nieuwe inzichten voor het verduurzamen van organisaties in tijden van corona
1. Het inzetten van een momentum voor het aanleren van nieuw gedrag
“Veel duurzaamheidsveranderingen gaan gepaard met het aanleren van nieuw gedrag. Op het moment dat de samenleving weer open gaat en je weer deels naar kantoren mag, ontstaat er een momentum om nieuw gedrag aan te leren”, vertelt Fay. “In plaats van het geleidelijk doorvoeren van veranderingen door middel van allerlei campagnes, kan je nu in één keer de norm aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het faciliteren van afvalscheiding in kantoorgebouwen. Wanneer je dit goed klaarzet als mensen weer naar kantoor mogen, voelt het voor velen alsof het altijd zo is geweest.” Corona biedt een goed momentum om nieuw duurzaam gedrag aan te leren op kantoor nadat medewerkers hier lange tijd niet zijn geweest.
2. Van invloed zijn op de oplossing
Aniek: “Uit de coronacrisis is gebleken dat als de urgentie hoog is en men het idee heeft invloed te hebben op de oplossing, we snel in staat zijn om ons gedrag aan te passen”. Als organisatie moet je concrete doelen stellen, bijvoorbeeld op het gebied van reduceren van CO2 of het opwekken van hernieuwbare energie. Hierbij is het belangrijk om medewerkers actief te stimuleren om onderdeel te zijn van de oplossing.
3. Nieuwe vormen van woon-werkverkeer en duurzaam reisgedrag
“Deze coronatijd laat veel mensen inzien dat ze niet veel reisbewegingen hoeven te maken”, benoemt Aniek. Het is niet nodig elke vergadering fysiek bij te wonen en online vergaderen biedt voor velen een goed alternatief. Juist in deze tijd kijken organisaties naar de manier waarop ze duurzame reisbewegingen ook na corona kunnen faciliteren. Als voorbeeld benoemt Fay de manier waarop organisaties medewerkers eerst een OV-chipkaart aanbieden, waarna reizen met de trein sneller een gewoonte zal worden. “Wanneer een nieuwe medewerker de eerste drie maanden alleen een OV-abonnement krijgt aangeboden, is de kans een stuk groter dat hij of zij daarna voor het OV in plaats van de auto zal blijven kiezen voor woon-werkverkeer.”
"Als je kijkt naar transities, waarvan de verduurzaming van organisaties een voorbeeld is, zijn er meerdere kleine schokmomenten nodig om daadwerkelijk veranderingen in dominant denken en doen te creëren. Corona biedt zo'n momentum aan."
Aniek Janssen
Adviseur Leadership & Change bij TwynstraGudde
Drie tips voor een duurzame aanpak in tijden van corona
1. Breng focus aan en voorkom onduidelijkheid
Duurzaamheid is en blijft een containerbegrip, waardoor concrete richtlijnen en aanwijzingen vaak nodig zijn om duurzaam gedrag bij mensen aan te leren. Aniek benoemt dat er in de coronatijd hele directe en concrete instructies en richtlijnen werden ingezet. Dit hielp mensen bij het opvolgen van de maatregelen. “Zodra een beleid onduidelijkheid oproept, ontstaat er ambiguïteit en discussie, wat voor verwarring kan zorgen. Denk aan de hele mondkapjesdiscussie”. Om grijze gebieden te vermijden zou Aniek daarom zeggen: “Focus in het kader van duurzaamheid op vijf hele concrete zaken en communiceer helder welke acties hierbij horen en wat de impact hiervan is”.
2. Motiveer en beloon duurzaam gedrag (ook online!)
Een uitdaging die Fay en Aniek zien bij organisaties is dat veel duurzame voorbeelden buiten beeld vallen en de sociale druk om te verduurzamen wegvalt. Aniek: “Je komt elkaar niet meer tegen op de werkvloer, maar je zit alleen in je huiskamer, waar niemand ziet of jij je afval scheidt”. Er ontstaan echter ook weer nieuwe manieren om duurzaam gedrag online te stimuleren, zoals online games waar je thuis duurzame doelen kan behalen en je resultaat gedeeld wordt met collega’s. Het zichtbaar maken van elkaars inspanningen en resultaten zorgt voor inspiratie en een gezamenlijke bevestiging dat je goed bezigt bent. “Het is belangrijk om het te vieren als je samen stappen zet en resultaten boekt”, concludeert Aniek.
3. Geef het (concrete) goede voorbeeld
Aniek: “De coronatijd heeft men ook laten inzien dat voorbeeldgedrag erg belangrijk is. Neem bijvoorbeeld de verontwaardiging die je zag bij het Nederlandse volk toen de koninklijke familie naar Griekenland ging vorig jaar”. Fay benoemt dat er in het geval van duurzaamheid vaak een rolmodel nodig is om te laten zien dat het ook anders kan. Op kantoor kun je herbruikbare bekers neerzetten, verschillende afvalbakken inzetten en energiezuinige lampen installeren om zo een verandering in de bedrijfscultuur teweeg te brengen. Thuis kom je minder snel in aanraking met dit soort voorbeelden, waardoor de stap om te verduurzamen groter wordt. Geef dus concrete voorbeelden wat medewerkers wel kunnen doen, deel de resultaten binnen het bedrijf en geef zelf vooral het goede voorbeeld.
Wat voor bijdrage kunnen wij als adviseurs van OchtendMensen en TwynstraGudde leveren aan het verduurzamen van organisaties?
Fay: “TwynstraGudde en OchtendMensen werken samen met veel verschillende organisaties. Wij kunnen een rode draad onderscheiden en passend advies leveren bij het implementeren van een duurzaamheidsbeleid bij organisaties. Daarnaast zijn wij met onze markt- en veranderkennis ook in staat om partijen en duurzaamheidsmanagers bij elkaar te brengen, zodat niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden”.
“Niet te vergeten: bij OchtendMensen en TwynstraGudde is de jongere generatie heel goed vertegenwoordigd!”, vult Aniek aan. “Het is juist deze generatie die met duurzaamheid als thema opgroeit en intrinsiek gemotiveerd is hieraan mee te werken. Daarnaast moeten wij als adviseur kritisch naar onszelf blijven kijken om te blijven verduurzamen.”
Wil je weten wat voor Klimaat en Duurzaamheid-opdrachten OchtendMensen doen, lees dan verder op onze themapagina. En wil je op de hoogte worden gehouden van wat OchtendMensen publiceert over Klimaat & Duurzaamheid, schrijf je dan hieronder in voor onze nieuwsbrief.