Tijdens onze groepsbijeenkomst stonden we met alle OchtendMensen stil bij het thema ‘ervaringsdeskundigheid’, met als doel om de systeemwereld en leefwereld in onze opdrachten dichter bij elkaar te brengen. Wij zijn in ons werk dagelijks bezig met bijdragen aan oplossingen van maatschappelijke vraagstukken. Daarbij zien wij vaak dat organisaties en individuen vergeten om zich te laten informeren of inspireren door ervaringsdeskundigen en te luisteren naar waar de doelgroep, mens of natuur echt om vraagt. Dit is een gemiste kans, omdat ervaringskennis helpt om sociale en maatschappelijke problemen concreter te definiëren en op te lossen. Aan de hand van hun persoonlijke verhaal maakten drie verschillende sprekers ons ervan bewust hoe belangrijk het is om ervaringskennis aan de tafel te brengen.
Onze adviseurs Sofie van de Ven, Sanna Verhoeff en Danique de Rijk vertellen over hun leerervaringen bij deze sessies.
Sofie van de Ven: Ik nam deel aan de sessie die werd verzorgd door een ervaringsdeskundige in de jeugdzorg. Dit past goed bij mijn huidige opdracht als beleidsadviseur bij een grote jeugdzorgorganisatie.
Het verhaal van de ervaringsdeskundige maakte grote indruk. Als tweejarig kind is hij uit huis geplaatst. Hij groeide op in een gezinshuis waar het erg onveilig was. De jaren dat hij in het gezinshuis woonde, is er nooit actie ondernomen om hem uit de onveilige situatie te helpen. Zowel het College van Toezicht als het College van Beroep van de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd stelden hem later in het gelijk. Deze ervaringsdeskundige deelde hoe ingewikkeld het is om als jeugdige in de jeugdzorg aan te kaarten wanneer er iets mis zit. Waar kan je dan terecht? En wie luistert er echt naar je?
Nu is deze ervaringsdeskundige 21 jaar en zet hij zijn ervaringen volop in om de jeugdzorg voor andere jongeren te verbeteren. Hij deelde hoe belangrijk het is dat er naar jongeren zelf geluisterd wordt. Daarnaast benadrukte hij dat het feit dat je een jongere betrekt en bevraagt, belangrijker is dan het altijd nauwkeurig opvolgen van wat er besproken is. Dit heeft mij aan het denken gezet. Bij welke overleggen zou ik een ervaringsdeskundige moeten uitnodigen? En op welk thema kan de input van de jongeren zelf niet ontbreken? Aangemoedigd door dit verhaal, zal ik mezelf deze vragen blijven stellen! En de organisaties waar ik mijn opdrachten doe hier ook bewust van proberen te maken.
Sanna Verhoeff: Ik had de gelegenheid om te luisteren naar de verhalen van een spreker met ervaring in de schuldhulpverlening. Deze spreker vertelde over zijn ervaringen bij de Voedselbank. Door het onverwachte faillissement van zijn bedrijf is hij in één klap zijn gezin kwijtgeraakt en zelf afhankelijk geweest van schuldhulpverlening. Hij heeft ervaren hoe groot de drempel is om hulp te zoeken. Schaamte is voor veel mensen een reden om niet aan te kloppen bij de Voedselbank of andere hulpinstanties. De spreker vertelde bijvoorbeeld over een vrouw die bij de Voedselbank koffie weigerde. Toen hij doorvroeg, ontdekte hij dat ze wel van koffie hield, maar geen koffiezetapparaat had. Dit inzicht gaf de spreker de mogelijkheid om te helpen, en een week later ontving de vrouw een koffiezetapparaat.
Tijdens de bijeenkomst werd ik me ervan bewust hoe je er met kleine stappen en aandacht voor elkaar ervoor kan zorgen dat men zich gezien en gehoord voelt. Hierdoor komt de drempel naar het zoeken van hulp lager lager te liggen. Tijdens mijn werk probeer ik ook meer aandacht te geven aan subtiele signalen bij anderen, zowel bij mijn collega's als bij de doelgroep.
Danique de Rijk: Ik werd enorm geïnspireerd door het verhaal dat de ervaringsdeskundige uit de asielketen met ons deelde. Op jonge leeftijd kwam hij als vluchteling terecht in een Nederlands asielzoekerscentrum (AZC). Nu, jaren later, werkt hij zelf bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De spreker benadrukte tijdens het gesprek dat we asielzoekers vaak onterecht als hulpbehoevend zien. Als mensen die we moeten helpen, ondersteunen en begeleiden, zelfs in alledaagse dingen als boodschappen doen, koken en op de bus stappen. Maar, zoals de spreker uit ervaring vertelt, asielzoekers hebben wel voor hetere vuren gestaan tijdens hun tocht naar Nederland en beschikken juist over unieke eigenschappen, talenten en kwaliteiten die hen gebracht hebben waar ze nu zijn.
Deze inzichten zijn heel waardevol voor mij, juist in mijn huidige rol als Bestuurlijk Vastgoedregisseur bij het COA. Ik heb bij het COA gemerkt dat we vooral over asielzoekers spreken. Door deze bijeenkomst realiseer ik me dat we misschien vaker de verhalen en talenten van (voormalige) AZC-bewoners kunnen benutten. Persoonlijk contact tussen verschillende mensen kan juist helpen om zorgen weg te nemen. Het zou een mooie ontwikkeling zijn als we niet alleen vóór maar juist ook mét onze doelgroep kunnen werken.
Daarnaast is er een bredere les: geloven in de unieke kracht van ieder individu geldt ook voor onszelf. De spreker moedigt ons als jonge adviseurs aan om te ontdekken waar deze kracht voor ons ligt. Welke persoonlijke ervaringen maken ons uniek? Wat is ons verhaal? Vertel het en vertrouw erop dat je van daaruit altijd kan bijdragen en impact kan maken.
Al met al was het een inspirerende dag met vele nieuwe inzichten. Een wereld waarin maatschappelijke vraagstukken steeds complexer worden, vraagt meer aandacht voor de mensen die hier het meest over weten: zij die het zelf hebben meegemaakt.