De pijler kansengelijkheid in de onderwijsgroep

Binnen de marktgroep Onderwijs van OchtendMensen werken we met drie pijlers: onderwijskwaliteit, kansengelijkheid en toekomstbestendig organiseren. De pijlers geven richting aan onze visie en inhoudelijke ontwikkeling. Om verdiepend aan de slag te gaan met de pijlers, staat elk halfjaar één van de pijlers centraal.

In dat halfjaar richten we ons op de bijbehorende thematiek, verkennen we actuele vraagstukken en ontwikkelen we nieuwe inzichten. Dit doen we door middel van kennisdeling, praktijkonderzoek, collegetours, masterclasses, literatuuronderzoek en het lezen van boeken.

Met deze werkwijze versterken we onze expertise, wat we vervolgens meenemen in onze opdrachten. Afgelopen halfjaar zijn we aan de slag gegaan met de pijler kansengelijkheid.

Kansengelijkheid

Al voordat de pijler kansengelijkheid van start ging, beseften we dat het een complex vraagstuk is zonder eenvoudige oplossingen. Onze verdieping in dit onderwerp heeft dit inzicht alleen maar versterkt. We hebben ons verdiept in de verschillende factoren en actoren die een cruciale rol spelen bij het bevorderen van gelijke kansen. Zo spraken we met de Gelijke Kansen Alliantie (GKA) die zich namens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) inzet voor kansengelijkheid, bezochten we scholen in sociaaleconomisch kwetsbare wijken en gingen we in gesprek met lerarenopleiders die docenten ondersteunen bij dit thema.

De complexiteit van kansengelijkheid

Kansengelijkheid wordt beïnvloed door een omvangrijk aantal factoren en actoren. De thuissituatie van kinderen, de wijk waarin ze opgroeien, de school waar ze naartoe gaan en de manier waarop leraren met hen omgaan – het zijn slechts enkele van de vele bepalende elementen. GKA benadrukte dan ook het belang van een brede aanpak waarin school, thuis en leefomgeving samenkomen. Namens het ministerie van OCW werken zij met gemeenten aan meerjarige GKA-agenda’s om structureel bij te dragen aan kansengelijkheid. Hierin worden scholen en maatschappelijke organisaties ook nauw betrokken.

De GKA onderstreepte daarnaast dat de samenwerking tussen de verschillende partijen cruciaal is. Het is bijvoorbeeld van groot belang dat lokale politiek en het Rijk de scholen voorzien in de belangrijke randvoorwaarden, zodat scholen binnen hun mogelijkheden optimaal kunnen bijdragen. Dit werd bevestigd door een schoolleider, die aangaf dat structurele financiële middelen – bijvoorbeeld voor schoolontbijt – noodzakelijk zijn om blijvend bij te dragen aan kansengelijkheid. Daarnaast is het van belang dat de onderwijssector en lokale politiek elkaar versterken. Waar de lokale politiek bijvoorbeeld invloed heeft op de leefbaarheid en ontwikkeling van wijken, hebben scholen meer zicht op de ontwikkeling van kinderen en jongeren.

De kracht van concreet kansen creëren in het leven kinderen en jongeren

De veelheid aan betrokkenen en de complexiteit van het probleem, zoals beschreven, kunnen een verlammend effect hebben. Toch werd ons duidelijk dat organisaties en initiatieven een enorme impact kunnen hebben op het leven van kinderen en jongeren. De inspirerende voorbeelden die we tegenkwamen, laten zien dat elke stap telt.

Het Zuider Gymnasium in Rotterdam-Zuid liet ons inzien hoe belangrijk het is om kansen te creëren in sociaaleconomisch kwetsbare wijken. Het Zuider Gymnasium verlaagde de drempel voor kinderen van deze wijken om naar een gymnasium te gaan.

Een basisschool in Zoetermeer liet ons zien hoe je als schoolleider veel impact kan maken en voor verandering kan zorgen. We luisterden met bewondering naar hoe de schoolleider met veel passie en bevlogenheid verschillende initiatieven opzette, waarmee wordt bijgedragen aan de bevordering van kansengelijkheid. Zoals het organiseren van naschoolse activiteiten, schoolontbijt en een warme lunch. En dat zonder een verhoging van de werkdruk voor leraren. De school organiseert de initiatieven buiten de leraren om, zodat die zich kunnen concentreren op de lessen. Sinds de komst van deze schoolleider zijn zowel de leerlingen als de leraren gelukkiger.

Lerarenopleiders van de Hogeschool Inholland vertelden hoe zij leraren praktische tools aanreiken om bewust om te gaan met ongelijke kansen in de klas. Door oog te hebben voor de achtergrond van leerlingen, kan een leraar een cruciale rol spelen in de ontwikkeling van kinderen. De impact die een leraar kan hebben, wordt prachtig geïllustreerd in het boek Misschien moet je iets lager mikken van Milio van der Kamp, dat we gezamenlijk hebben gelezen. Dit boek confronteerde ons met de enorme verschillen in de omstandigheden waarin kinderen opgroeien en hoe deze hun schoolloopbaan beïnvloeden. Negatieve interacties op school kunnen deze ongelijkheid alleen nog maar versterken. Zoals een leraar die zegt ‘dat is voor jou te hoog gegrepen’. Daarentegen bieden positieve interacties die inspelen op de achtergrond van kinderen en hoge verwachtingen van leerlingen, zoals benadrukt door de lerarenopleiders, juist de kans om hun volledige potentieel te bereiken.

Afsluiting van de pijler kansengelijkheid

Na een halfjaar werken met de pijler kansengelijkheid, nemen we de waardevolle inzichten en ervaringen die we opdeden mee in ons werk. Met een verbrede blik en een sterker bewustzijn van de uitdagingen en mogelijkheden, blijven we ons als adviseurs inzetten om impact te maken en bij te dragen aan kansengelijkheid.