Markt­groep Ruimte & Leefomgeving op bezoek in Rotterdam

Antoinette Sneeboer, oktober 2022

Op vrijdag 16 september 2022 was het alweer tijd voor de tweede masterclass van de marktgroep Ruimte & Leefomgeving. OchtendMensen-adviseur Antoinette Sneeboer schreef een artikel over deze mooie dag in Rotterdam, die in het teken stond van strategisch omgevingsmanagement.  

Bereikbaarheid als knelpunt

Met 23 gemeenten, 2,4 miljoen mensen en 1,2 miljoen banen is de metropoolregio Rotterdam Den Haag een erg belangrijke regio in Nederland. Hoewel de regio nu nog goed groeit, zorgt verdere verstedelijking voor een ingewikkeld vraagstuk dat opgelost dient te worden: Hoe blijven we bereikbaar, nu en in de toekomst, voor de auto, het OV en de fiets? Zonder verbetering van de bereikbaarheid zou structurele filevorming en overvol openbaar vervoer onderdeel kunnen zijn van het toekomstbeeld van de regio. Dit is geen aantrekkelijk vooruitzicht. Deze kwestie is het onderwerp dat op tafel ligt in Rotterdam bij de MIRT-verkenning Oeververbindingen regio Rotterdam. Maatschappelijk belang, ruimtelijke inpassing, participatie en samenwerking komen samen in dit project waardoor het een perfecte casus is voor alweer de tweede masterclass voor OchtendMensen-adviseurs uit de marktgroep Ruimte & Leefomgeving.

MIRT-verkenning Oeververbindingen regio Rotterdam

Op 16 september 2022 werden we ‘s ochtends in het Student Hotel in Rotterdam Kralingen verwacht waar gastheer en tevens TwynstraGudde-collega Niels Vrije ons meenam in het programma. Vervolgens begonnen we de ochtend met een presentatie van twee andere TwynstraGudde-collega’s Jos Kalfsbeek, projectmanager van de MIRT-verkenning Oeververbinding regio Rotterdam en Hanne van Kasteren, assistent-projectmanager MIRT-verkenning Oeververbindingen regio Rotterdam. In vogelvlucht namen ze ons mee in het verleden, heden en toekomst van het project.

De huidige fase van het project, de MIRT-verkenning, is de tweede stap in het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Dit is een Rijksprogramma dat elk project in het ruimtelijk domein doorloopt. Momenteel worden de kansrijke oplossingen om de bereikbaarheid op peil te houden of te verbeteren beoordeeld, zodat bestuurders in het najaar een voorkeursalternatief kunnen vastleggen. Om tot een resultaat te komen dat niet alleen van waarde is voor de opdrachtgevers, maar ook voor alle betrokken stakeholders, speelt omgevingsmanagement een grote rol in het project.

OchtendMensen-adviseur Merel Schonagen nam ons daarom vervolgens mee in haar ervaringen als secretaris van het omgevingsmanagementteam voordat we de theorie indoken over strategisch omgevingsmanagement. Op verschillende manieren houdt het project alle belanghebbenden op de hoogte en wordt er gevraagd om op verschillende niveaus mee te denken in het proces. Dit gaat onder andere via participatiegroepen en informatiebijeenkomsten. Een uitdagende opgave die zowel Niels (oud-omgevingsmanager MIRT-verkenning Oeververbindingen regio Rotterdam) als Merel aan den lijve ondervonden hebben in hun werk.

Adviseurs Ruimte & Leefomgeving verkennen op de fiets het gebied

Van papier naar plek

Met de MIRT-verkenning Oeververbindingen regio Rotterdam als casus gingen we aan de slag met het SOM (Strategisch Omgevingsmanagement-canvas)-canvas. Door te dansen over het canvas konden we de vlakken invullen en werd de complexiteit van de MIRT-verkenning ineens een stuk helderder. Na de duik in de theorie rondom strategisch omgevingsmanagement, schoof ten slotte Bart Schrijnen aan. Hij deed dit om als woordvoerder van de belangengroep Kralingen aan de Maas zijn ervaring als bewoner van Kralingen toe te lichten. Met zijn initiatief Kralingen aan de Maas pleit hij voor een betere leefomgeving waar een oeververbinding, ongeacht de vorm, aan zou moeten bijdragen. Zoals gewoonlijk bij de adviseurs van OchtendMensen vroegen we de experts het hemd van het lijf. We stelden vragen over het gebruik van de tool en over hun eigen ervaringen met omgevingsmanagement vanuit het perspectief van de omgevingsmanager en de burger. Na het in kaart brengen van het project op papier, werd het tijd om de indrukken te verwerken en zelf op verkenning te gaan in het gebied. We trotseerden de regen en fietsten langs de Maas om te zien in welk gebied de nieuwe oeververbinding gerealiseerd zou worden. Door op locatie te staan en te visualiseren hoe een eventuele brug in de omgeving zou passen, ging het project echt leven.

Participatie in elke fase: adviesopdracht voor de adviseurs

Bij terugkomst in het Student Hotel splitsten wij ons op in vier groepen en werden we uitgedaagd om een advies te geven over participatie in de volgende fase van het project. Tegenover een jury, bestaande uit de voorzitter van het omgevingsberaad, de projectmanager en de assistent-projectmanager, werden uiteindelijk vier verschillende en vernieuwende oplossingen gepitcht. Interessant om te zien dat elke groep een eigen invulling aan de opdracht gaf en een ander element van het vraagstuk belichtte.

OchtendMensen-adviseur Mark Smelt werkt met zijn team aan het advies voor de jury

De opbrengst van de masterclass

Terugblikkend op de masterclass blijft mij vooral het gevoel bij dat je niet zomaar een goede omgevingsmanager kunt zijn. Het uitvoeren van deze taak vraagt om een goede dosis verantwoordelijkheid, betrokkenheid en een passie voor kwalitatieve gebiedsontwikkeling, zeker bij een complex project als de MIRT-verkenning Oeververbinding regio Rotterdam. Het was ontzettend interessant om vanuit verschillende invalshoeken te horen hoe het proces rondom een MIRT-verkenning wordt vormgegeven en welk aandeel participatie daarin speelt. Wij hopen natuurlijk dat onze adviezen voor participatie in de planuitwerking van waarde zullen zijn in de volgende fase en zullen het project zeker in de gaten houden.

Meer weten over de masterclasses, de opleiding en het ontwikkeltraject die de adviseurs bij OchtendMensen volgen? Neem contact op met Antoinette Sneeboer of klik hier voor onze Opleidings-pagina.